Home | Contact | Mijn account | RSS |

Spreeuw en zwaluw verdwijnen bij 20 nanogram imidacloprid (neonicotinoïde)

9 juli 2014
Insectenetende vogels gaan sterker achteruit in gebieden met hogere concentraties van de neonicotinoïde imidacloprid in het oppervlaktewater. Bij een gehalte van 20 nanogram per liter is de jaarlijkse achteruitgang 3,5%. Dit blijkt uit een analyse van gedetailleerde gegevens over milieufactoren en trends van algemene insectenetende vogels in het boerenland. Het wetenschappelijk tijdschrift Nature publiceerde de studie van biologen van de Radboud Universiteit en van Sovon Vogelonderzoek Nederland op 9 juli 2014.

Veel gebruikt landbouwgif
Imidacloprid is een insectenwerend middel uit de klasse neonicotinoïden en is wereldwijd de meest gebruikte insecticide in de landbouw. Het wordt gebruikt om zaden en bollen mee te behandelen en voor het spuiten van gewassen in de open lucht en kassen. Het middel werkt in op het centraal zenuwstelsel van insecten. Hierdoor raken ze gedesoriënteerd, verlamd en sterven ze. Het bestrijdingsmiddel wordt ook in verband gebracht met de afname van het aantal bijen en andere insecten en ongewervelden.

Alles hangt met alles samen
Ook veel vogels die afhankelijk zijn van het boerenland lopen al jaren in aantal terug. Er zijn echter verschillen in teruggang van gebied tot gebied. Nijmeegse biologen hebben deze verschillen gerelateerd aan de neonicitinoïde-gehaltes in het water en vergeleken met de invloed van diverse andere factoren zoals veranderingen in landgebruik.

Grondige tellingen
‘We hebben gekozen om algemeen voorkomende insecteneters te bekijken, zoals de spreeuw en de boerenzwaluw,’ zegt Ruud Foppen van Sovon Vogelonderzoek Nederland– de organisatie die vogeltellingen organiseert en analyseert. ‘Daarvan zijn voldoende data voorhanden om trends in aantallen te kunnen bepalen. Het zijn voor het merendeel vogels die afhankelijk zijn van slootkanten, perceelsranden en landschapselementen waar zij hun voedsel bij elkaar scharrelen.’ Het Nederlandse vogeltelnetwerk is het fijnmazigste ter wereld.

Voor de studie gebruikten de onderzoekers verder waterkwaliteitsmetingen van de waterschappen. Veel voor vogels belangrijke insecten brengen een deel van hun leven in het water door. De biologen vergeleken de datasets met een derde dataset van het Centraal Bureau voor de Statistiek, waarin (veranderingen) in landgebruik zijn geregistreerd.

Duidelijke trend
De onderzoekers vonden een duidelijke trend: waar de hoeveelheid imidacloprid in het oppervlaktewater boven de 20 nanogram per liter komt, nemen de vogels in aantal af en naarmate de hoeveelheid hoger is, is de afname groter. In gebieden met een hogere concentratie dan 20 nanogram en waarvoor gegevens beschikbaar waren, was de teruggang van de vijftien onderzochte vogelsoorten gemiddeld 3,5 % per jaar. Deze waarde van imidacloprid in het oppervlaktewater wordt op veel plekken in Nederland (ver) overschreden. Het is voor het eerst dat er een correlatie wordt gevonden tussen de achteruitgang van populaties gewervelde dieren en de concentratie van imidacloprid in het oppervlaktewater.

‘We hebben zeer grondig gekeken naar andere mogelijke factoren die kunnen samenhangen met de lokale achteruitgang van deze vogels. Maar de hoeveelheid imidacloprid in het oppervlaktewater komt uit onze analyse naar voren als veruit de belangrijkste verklaring voor de ruimtelijke verschillen in trends,’ zegt prof. Hans de Kroon, onder wiens leiding het onderzoek werd uitgevoerd bij het Institute for Water and Wetland Research van de Radboud Universiteit.

Imidacloprid is in 1995 in gebruik genomen in Nederland en sindsdien is het gebruik snel toegenomen. ‘Ook voor 1995 gingen veel vogels in het boerenland achteruit. Maar de ruimtelijke verschillen in achteruitgang die we hebben vastgesteld na de introductie van imidacloprid zien we niet terug in de tellingen van voor die tijd.’ zegt Ruud Foppen van Sovon.

Gebrek aan voedsel?
De onderzoekers weten overigens nog niet hoe de teruggang van de vogels precies tot stand komt. Mogelijke verklaringen zijn een gebrek aan insecten zelf, het eten van vergiftigde insecten of een combinatie van beide. Directe vergiftiging door het eten van behandeld zaad kan voor een klein aantal soorten niet worden uitgesloten. Onduidelijk is of het broedsucces afneemt of dat de sterfte toeneemt.
‘Neonicotonoïden werden altijd als selectief werkende gifstoffen beschouwd. Maar onze resultaten doen vermoeden dat het doorwerkt in het hele ecosysteem. Dit onderzoek laat zien hoe belangrijk het is om goede velddatasets te hebben en wetenschappelijk te analyseren. Door onze samenwerking met organisaties als Sovon ontdekken we ecologische effecten die anders over het hoofd worden gezien,’ zegt de Kroon.

Het onderzoek dat in dit artikel beschreven is, werd medegefinancierd door NWO.
Filmpjes en foto’s bij dit verhaal vindt u hier

U kunt het volledige artikel opvragen via het team wetenschapscommunicatie van de Radboud Universiteit.
024 3616000
media@ru.nl
Meer informatie en contact
Prof. Hans de Kroon h.dekroon@science.ru.nl 024 3653380
Institute for Water and Wetland Research van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Dr. Ruud Foppen ruud.foppen@sovon.nl 06 49390514
Sovon Vogelonderzoek Nederland.
Declines of insectivorous birds are associated with high neonicotinoid concentrations
Caspar A. Hallmann1;2, Ruud P.B. Foppen2;3, Chris A.M. van Turnhout2, Hans de Kroon1 &
Eelke Jongejans1
1 Radboud University Nijmegen, Institute of Water and Wetland research, Nijmegen,
The Netherlands.
2 Sovon, Dutch Center for Field Ornithology, Nijmegen, The Netherlands.
3 Birdlife Netherlands, Zeist, The Netherlands.

[cid:_com_android_email_attachmentprovider_2_29446_RAW@sec.galaxytab][Sovon_logo_rgb]
Wetenschapscommunicatie - Corporate communicatie - Dienst Marketing & Communicatie Radboud Universiteit, tel. (024) 361 60 00
Winkelwagen
0 artikelen | € 0,00
»
Zoeken
»
Mijn account
»
Filter Welkom Vereniging Missie en doelstellingen Lidmaatschap Bestuur Privacyverklaring Wie Wat Waar Agenda en Nieuws Archief 2022 Archief 2021 Archief 2020 Archief 2019 Archief 2018 Archief 2017 Archief 2016 Archief 2015 Archief 2014 Archief 2013 Archief 2012 Onderwerpen Gezonde bodems Bemesting? Bodemleven Glyfosaat Vitaal water Vitale gewassen, voeding en gezondheid Kringlopen in land-en tuinbouw Boer-Burger en Ecoregio's Dierenwelzijn Nieuwe wetenschap en spiritualiteit Koolstofproblematiek Energievoorziening Biodiversiteit Gentechgewassen HR-gewassen Bt-gewassen Activiteiten Themadagen Eerdere themadagen Workshops en Symposia VoedselAnders-conferentie 2014 Symposium met Cordaid "Welke kennis delen wij?" 28 mei 2013 Lezingen Don Huber oktober 2011 Conferentie Acres USA december 2010 Ledenvergaderingen Nieuwsbulletin Publicaties NVLV Heel de Wereld Levenskracht uit de oceaan Bodemgezondheid QA Jaarboek 2012 Projecten Gezondheid Fast food Een glijdende schaal Detox Uitdagingen Sponsoring